มีปีใหม่ในทุกๆ วัน
เมื่อยามแรกลมหนาวของปีก่อน โบกบินมาสัมผัสทักทายบ้านเรา ต้นโมกข์และบางแมกไม้ก็ปลิดใบร่วงหล่นจนต้นเปลือย และบ้างคงแต่ใบเหลืองเหี่ยวแห้ง ใครบางคนเอ่ยว่ามันไม่น่ารอดแล้ว มันกำลังจะตาย
ผมมิเห็นเช่นนั้น แต่วางใจในฤดูกาลของชีวิตและสิ่งที่ต้นไม้เหล่านั้นได้เลือกแล้ว แต่ยอมให้แม่ตัดกิ่งใบของโมกข์ลงจนแคระกว่าเดิม เพื่อให้โอกาสเขาได้ต่อยอดผลิใบใหม่
ล่วงราวสองสัปดาห์ ทุกต้นในบ้านที่ปลิดทิ้งใบไม้เสียเกลี้ยงต้น ผลิใบน้อยๆ สีเขียวน่ารักขึ้นแซมเสียงามตา
มีเพียงต้นไผ่หน้าบ้านที่มิยอมปลิดใบลงมากเท่าที่ควร พยายามถนอมรักษาใบที่มีอยู่จนแห้งเหลืองไปทั้งต้น
ระหว่างที่ผมบันทึกสังเกตการณ์พวกเขา ปีเก่าได้เพิ่งล่วงเลยไปได้สามวัน ตนเองนั้นมิได้เดินทางไกลเพื่อเฉลิมฉลองเทศกาลนี้แต่อย่างใด แต่เรียนรู้อยู่กับที่อย่างไม่ปิติยินดีการมีปีใหม่ มากไปกว่าการมีอยู่ของแต่ละวันในชีวิต
ต้นไม้ที่บ้านก็มิได้ดูดีใจหรือต้องจัดงานต้อนรับปีใหม่ หากแต่เขาพร้อมที่จะทิ้งใบและงอกงามใหม่อยู่เสมอแทบทุกวัน ทิ้งหนึ่งใบเพื่อเปิดโอกาสให้ใบใหม่ก่อเกิด บางต้นมีดอกไม้รอผลิบานให้เราประหลาดใจและชื่นชม
มีปีใหม่อยู่เสมอในแต่ละวันสำหรับต้นไม้ มีอยู่ในคนเราด้วยเช่นกัน สำหรับผู้ที่เห็นคุณค่าในเวลาที่มีและเปิดกว้างต่อการเริ่มต้น
ก่อนหน้านี้นานมาแล้ว ผมตัวเล็กๆ คนนั้นเคยปลูกต้นกุหลาบจนสูงและผลิดอกน่ารัก เป็นต้นไม้แสนรักดุจดังต้นส้มของเซเซ่ จนวันหนึ่งเขาป่วยลงและแม่บอกว่าเราต้องตัดรอนกิ่งและต้นลงเพื่อรักษาชีวิต ยามนั้นใจรู้สึกกลัวและกังวล เหมือนกำลังจะสูญเสียเพื่อนคนสำคัญ ผมออกมายืนดูเขาในยามค่ำดาวพราวแสง จับต้นสัมผัสรู้สึกรู้สา ปวดร้าวในใจลึกๆ เมื่อมองลำต้นที่กุดด้วน ผมกลัวการพลัดพรากจากลา และเขาเป็นเพื่อนที่รับฟังผมมากที่สุดคนหนึ่ง รองจากสมุดบันทึกเท่านั้นเอง
แต่หากเราไม่ยินยอมให้มีการลดละลงเสียบ้าง ชีวิตคงเป็นเหมือนต้นไผ่หน้าบ้านตอนนี้ ผู้มิยอมปลิดทิ้งใบลงแต่ยอมเหลืองและแห้งเพื่อรักษาใบ ผมคงมิมีโอกาสได้เป็นเพื่อนกับต้นกุหลาบต้นนั้นต่ออีกระยะหนึ่งจนหมดอายุขัยของเขา
ปีใหม่จึงจะเป็นเพียงแค่เทศกาลให้เราปลดเปลื้องภาระชั่วคราว เพียงเพื่อกลับมาแบกรับและเหนื่อยหนักอย่างเก่า ปีใหม่จึงจะเป็นเพียงช่วงเวลาสั้นๆ ให้เราสุขสันต์ ก่อนกลับมาทุกข์เพราะเรื่องเดิมมิได้แปรเปลี่ยน เพราะปีใหม่ของชีวิตมิใช่เทศกาล หากแต่เป็นการยอมวางและเริ่มต้นใหม่
การเริ่มต้นใหม่อาจทำให้เรากลัวและเสียดาย ดุจที่ผมรู้สึกยามเห็นต้นกุหลาบที่ผูกพันถูกตัด ยามเราต้องวางสิ่งที่เคยเชื่อมั่นหรือเป็นคำตอบแก่เราลง มันย่อมทำให้เรารู้สึกไม่เชื่อใจ และบางคนอาจสับสน แต่ซ้ำร้ายบางคนมิอาจยอมรับถึงกับเสียศูนย์ชีวิตเลยก็มี หากเราไม่กล้าก้าวออกมาแล้ว ชีวิตย่อมกลับมาอยู่ในร่องวงจรเก่าหรือทนทุกข์เดิมซ้ำมิอาจหาทางแก้ไข วันหนึ่งสิ่งที่เราเชื่อว่าใช่หรือแน่นอนได้ผิดเพี้ยนไป หัวใจย่อมเสียหลักและตกทุกข์ ความเชื่อมั่นในตัวเราหรือชีวิตตนมิได้ขึ้นอยู่กับสิ่งที่เคยยึดถือเท่านั้น คุณค่าแท้ของต้นไม้มิได้อยู่ที่ใบหรือดอก ต้นไม้รู้เช่นนั้นจึงกล้าปลิดทิ้งลงเพื่อเปิดโอกาสให้ชีวิตมีหนทางไป หาไม่แล้วเราก็จะปิดโอกาสเติบโตของตนเอง
หนึ่งวันของปีเก่าล่วงมา ใกล้ประตูบ้าน นกเขาที่มาทำรังในที่สุดก็เป็นแม่เต็มตัว ลูกน้อยคลุกคลีเล่นขนแม่อย่างน่ารัก ต้นโมกข์มีสีเขียวแต้มเพิ่มเติม ปลาบางตัวตายจากไป มีต้นมาอาศัยเพิ่มอีกต้น ใบไผ่ร่วงกราวให้กวาดเก็บ ปีใหม่เริ่มต้นในทุกๆ วัน ขอเพียงเราเปิดใจและมองไปรอบๆ ตัว
อนุรักษ์ ครูโอเล่
๓ มกราคม ๒๕๖๐
เรือนการุณยพร
คอลัมน์ #ไกด์โลกจิต
อ่านบทความอื่น ๆ ในคอลัมน์นี้ได้ที่ :